In dit artikel worden de 5 niveaus van leiderschap van John C Maxwell praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige leiderschap filosofie.
Achtergrond niveaus van leiderschap
Of het nu om een zakenman gaat, een voetbaltrainer of een leraar; wat zij gelijk hebben is het feit dat het om leiders gaat. Maar op welk niveau van leiderschap staan zij, hoe gaan zij met hun medewerkers om, hoe staan zij tegenover resultaten, deadlines enzovoorts. Elke leidinggevende opereert op z’n eigen niveau. In totaal zijn er volgens John C Maxwell vijf opeenvolgende niveaus. John Maxwell is een bekend Amerikaans auteur van voornamelijk leiderschapsboeken. In zijn boek The 5 levels of Leadership omschrijft hij 5 niveaus van leiderschap die uiteindelijk naar een volwassenheidsfase toewerken. Met dit boek wil hij leiders helpen om hun effectiviteit te begrijpen én te vergroten.
Wat zijn de 5 niveaus van leiderschap
Het eerste niveau is de basispositie van leiderschap. Op elk niveau geeft John Maxwell aan hoe de betreffende leider te herkennen is en wat de leider kan doen om door te groeien naar een volgend, hoger niveau. Het leiderschapsniveau kan per persoon verschillen en heeft zelfs te maken met het soort organisatie waarin iemand werkt en met de persoonlijke ontwikkeling die leiders doormaken. De niveaus start met inzicht in persoonlijke relaties en de connectie met resultaten die geboekt worden. Van daaruit gaat het naar het niveau waarin medewerkers in de visie van de leidinggevende geloven en daar vloeit weer uit voort, dat leiders hun opvolgers goed opleiden. Het eindigt wanneer de leiders als voorbeeld gezien worden door hun omgeving. Na elk niveau is er volgens John Maxwell altijd de mogelijkheid om door te groeien naar het niveau daarboven.
1. Positie (Position)
Dit is de basispositie van leidinggeven. Het gaat om het niveau waarbij de leider binnen een organisatie zonder enige moeite het recht heeft verworven om leiding te gaan geven. Iedereen kan in deze positie worden aangewezen. Om die reden zegt het nog niets over zijn kwaliteiten als leidinggevende. Op dit niveau kan de leidinggevende niet of nauwelijks invloed uitoefenen en zet hij zijn titel in om zaken voor elkaar te krijgen. John Maxwell geeft aan dat de uitdrukking ‘het is eenzaam aan de top’ typerend is voor dit leiderschapsniveau; medewerkers zien de leidinggevende niet als een vertrouwenspersoon. Laat staan dat zij zaken met hem bespreken. Medewerkers die onder een dergelijke leidinggevende vallen, zijn over het algemeen niet gemotiveerd, gaan hem liever uit de weg of denken er zelfs over om van baan te wisselen.
Van dit niveau is vaak sprake bij een groeiende organisatie. Afdelingen worden steeds groter en vanzelfsprekend zijn er meer leidinggevenden nodig. Vaak is dat één van de medewerkers die de nieuw verworven status van leidinggevende krijgt aangemeten. Omdat hij weinig tot geen ervaring heeft, gaat het puur om zijn status en niet om wie hij is of hoe hij met zijn medewerkers omgaat. Pas als deze nieuwe leidinggevende beseft dat er meer bij het leidinggeven komt kijken, is hij in staat naar het volgende niveau te groeien. Zodoende dat dit niveau een prima basis is om het leiderschap te ervaren en onder de knie te krijgen.
2. Toestemming (Permission)
Bij dit leidinggevend niveau binnen het 5 niveaus van leiderschap model gaat het om de menselijke relaties die de leidinggevende om zich heeft opgebouwd. Hij krijgt als het ware ‘toestemming’ om zich als leidinggevende op te werpen; hij is een betrouwbare partij en zijn medewerkers zijn instemmend met de beslissingen die hij neemt. Door de goede relatie beseft de leidinggevende dat het daardoor voor medewerkers gemakkelijker is zich extra in te zetten. Hun motivatie komt een deel uit henzelf, maar ook doordat de leidinggevende in hen gelooft. Andersom geloven de medewerkers in hun leidinggevende en in de doelen die hij nastreeft. Goede onderlinge relaties verstevigen de samenwerking en vergroten de loyaliteit en het wederzijds vertrouwen.
Een leidinggevende op dit niveau doet er goed aan om oprecht interesse te tonen in zijn collega’s en medewerkers en hen op het persoonlijk vlak beter te leren kennen. Collega’s en medewerkers hebben een thuissituatie, gezondheidsproblemen, persoonlijke trekjes en hobby’s die zeker aandacht verdienen. Ook is het verstandig om collega’s en medewerkers te complimenteren en het beste in hen naar boven te halen. Het opbouwen van een goede relatie, die gebaseerd is op wederzijds respect leidt tot een goede werksfeer en teamspirit. Het hoeft echter niet klakkeloos tot goede eindresultaten te leiden. Daarvoor is de groei naar leiderschapsniveau 3 nodig.
3. Productie (Production)
Op dit leiderschapsniveau draait het om de meetbare resultaten die onder leiding van de leidinggevende geboekt zijn. Wat heeft de leidinggevende betekent voor het bedrijf? Het feit dat dit niveau na het opbouwen van goede intermenselijke relaties komt, heeft ermee te maken dat juist collega’s en medewerkers nodig zijn om tot een goed eindresultaat te komen. Pas wanneer een team gezamenlijke stappen kan maken, in elkaar gelooft en elkaar vertrouwt, is het mogelijk om een goede productie neer te zetten. Wanneer medewerkers alleen maar worden aangezet tot hard werken, zonder dat er sprake is van interesse en empathie naar hen vanuit de leidinggevende, lopen zij het gevaar om overspannen te raken. De leidinggevenden op dit niveau zetten hun goede relaties in om hun visie te verwezenlijken. Zodoende dat het belangrijk is dat een leidinggevende duidelijk maakt aan iedereen binnen de organisatie, welke visie hij voor ogen heeft, zodat iedereen dezelfde route volgt.
Deze leidinggevende is zeer geliefd binnen zijn team. Daarin schuilt meteen ook een gevaar. Als deze leidinggevende een andere functie binnen de organisatie krijgt, dan is de kans groot dat het team uiteen valt. Zij zijn immers afhankelijk van de sturing die zij van de leidinggevende ontvingen. Om in een dergelijke situatie het team niet als een roerloos schip achter te laten, is het mogelijk dat de leidinggevende groeit naar het vierde leiderschapsniveau.
4. Ontwikkeling (People development)
Op dit managementniveau draait het om de ontwikkeling en stimulans van medewerkers. Voor een groeiende organisatie is het onontbeerlijk om leidinggevenden op dit vierde niveau te hebben. Deze leidinggevende vindt het belangrijk om zijn medewerkers op te leiden. Daarom draagt hij werk aan hen over. Door werk te delegeren geeft hij hen vertrouwen en brengt ze in de gelegenheid zichzelf te ontplooien. Dit vertrouwen moet volwaardig zijn en naar de medewerker worden uitgesproken. De niveau 4 leidinggevende besteedt volgens Maxwell ongeveer 80% van zijn tijd aan het coachen van collega’s en medewerkers en slechts 20% aan zijn eigen productiviteit. In tegenstelling tot niveau 4 leidinggevenden, betekent het loslaten. De focus op het behalen van goede resultaten is ondergeschikt.
De grootste uitdaging voor leidinggevenden op dit niveau, is andermans groei voorop stellen, ten opzichte van het eigen belang. Hoe meer leidinggevenden er zijn met de juiste kwaliteiten, hoe meer dit ten gunste is van de missie en visie van de organisatie. Hoe meer nieuwe leidinggevenden worden opgeleid, hoe meer dat leidt tot productieve teams. Bovendien zullen deze nieuw opgeleide medewerkers waarderen wat de leidinggevende persoonlijk voor hen gedaan heeft. Sommige van dergelijke ‘mentorrelaties’ kunnen naar alle waarschijnlijkheid een leven lang duren.
5. Pinnacle
De leidinggevende op dit niveau heeft een hoogtepunt bereikt. Zijn status is gestoeld op basis van respect. Zijn medewerkers en collega’s waarderen de leidinggevende en zien in hem een voorbeeld. Het gaat hier om leidinggevenden, die ook na hun vertrek in de gedachten van medewerkers blijven en die als legende blijven voortbestaan. Vanuit niveau 4 zullen zij ook weer nieuwe leidinggevenden achterlaten binnen het bedrijf, wat een continue stroom van nieuwe generatie leiders oplevert.
De inzet van dit type leiders creëert ook niveau 5 organisaties, die (wereld)wijd veel succes hebben en waarbij de oprichters nog steeds faam genieten. Denk bijvoorbeeld aan bierfabrikant Heineken en Philips dat met innovatie en onderzoek groot is geworden. De oprichters zelf zijn typische niveau 5 leiders geweest, die met hun inzet een positieve reputatie hebben achtergelaten.
Cumulatief
Het groeien van niveau naar niveau gaat langzaam maar gestaag. Wel is het belangrijk dat er vanaf het eerste niveau gestart wordt; van hieruit kunnen leiders zich ontwikkelen en verbeteren, waardoor zij de stap naar het hoger gelegen niveau kunnen maken. Alle niveaus zijn op elkaar gebouwd en daardoor cumulatief. Dat wat een niveau 2 leidinggevende in z’n mars heeft zitten, gebruikt hij ook weer wanneer hij niveau 3 bereikt. Is hij effectief genoeg op het 2e niveau, dan pas kan hij de overstap naar het 3e niveau maken. Zo gaat er geen kennis en ervaring verloren en is de leiders zichzelf continu aan het verbeteren.
Nu is het jouw beurt
Wat denk jij? In hoeverre herken je 5 niveaus van leiderschap van John Maxwell? Herken je de praktische uitleg of heb je aanvullingen? Wat zijn voor jou succesfactoren die bijdragen aan goed leiderschap?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Als je het artikel handig of praktisch vond voor jouw eigen kennis, deel dit vooral met jouw netwerk aan vrienden en zakenrelaties. Je kunt ons ook vinden op Facebook, LinkedIn, Twitter en Youtube.
Meer informatie
- Maxwell, J. C. (2013). The 5 Levels of Leadership: Proven Steps to Maximize Your Potential. Center Street; Reprint edition.
- Maxwell, J. C. (2002). Leadership 101: What every leader needs to know. Thomas Nelson Inc.
- Maxwell, J. C. (1993). Developing the leader within you. Thomas Nelson Inc.
Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). 5 niveaus van leiderschap van John Maxwell. Retrieved [insert date] from ToolsHero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/5-niveaus-leiderschap-john-maxwell/
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/5-niveaus-leiderschap-john-maxwell/”>ToolsHero: 5 niveaus van leiderschap van John Maxwell</a>
Interessant artikel?
Geef je waardering of deel het artikel via social media!
